Zespół ciasnoty podbarkowej – diagnostyka

Zespół ciasnoty podbarkowej

Zespół ciasnoty podbarkowej (ang. shoulder impingement syndrome) jest zespołem bólowym obejmującym przewlekły stan zapalny ścięgien stożka rotatorów w miejscu ich przejścia w przestrzeni podbarkowej. Schorzenie dotyczy głównie ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego, które ze względu na swój przebieg – w przypadku ciasnoty podbarkowej wywołuje największe objawy bólowe.

Czym jest stożek rotatorów?

Na początku przyswajania informacji o swojej kontuzji należy odpowiedzieć sobie na podstawowe pytanie – czyli, z czym tak właściwie mam problem? Otóż, stożek rotatorów jest to grupa połączonych ze sobą ścięgien mięśni, które łączą łopatkę i kość ramienną. W skład tej grupy wchodzą ścięgna mięśni: nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego, podłopatkowego oraz obłego mniejszego. Ich główną funkcją jest wykonywanie ruchów rotacyjnych oraz wspomaganie unoszenia ramienia w górę i do boku. Przez swoją budowę i charakterystyczne ułożenie – pełnią bardzo istotną funkcję w stabilizacji ramienia podczas wykonywania różnych czynności. Często spotykane “przeskakiwanie” czy “klikanie” w barku podczas ruchu może być objawem dysfunkcji całego kompleksu lub części pierścienia rotatorów.

Przyczyny schorzenia

Najbardziej zaangażowanym w powstawanie objawów bólowych zespołu ciasnoty podbarkowej jest mięsień nadgrzebieniowy. Posiada on ścięgno biegnące nieco inaczej niż reszta ścięgien stożka rotatorów i przebiega tuż pod wyrostkiem barkowym łopatki. W przypadku zmniejszenia przestrzeni pomiędzy łopatką a kością ramienną – podczas ruchu ścięgno to zostaje „zakleszczone” pomiędzy dwiema kośćmi. Na skutek powtarzających się drobnych urazów tej struktury, powstaje stan zapalny i ból.

Przyczyny powstawania zespołu ciasnoty podbarkowej bywają różne. Źródło dolegliwości często tkwi w długotrwałych przeciążeniach ramienia spowodowanych pracą, złą jej ergonomią i brakiem odpowiedniej siły obręczy barkowej. Zdarza się także, że osoby cierpiące na zespół ciasnoty podbarkowej posiadają już historię wcześniejszych urazów tej okolicy, np. zerwań czy naderwań ścięgien obręczy barkowej. Powikłania po nieprawidłowo zaopatrzonej w przeszłości kontuzji, mogą skutkować zmianą pozycji kości ramiennej podczas ruchu i stworzeniem predyspozycji do powstawania tego zespołu bólowego.

Objawy ciasnoty podbarkowej

Objawy zespołu ciasnoty podbarkowej są bardzo charakterystyczne i obejmują:

• Ból barku, często określany, jako głęboki, tępy
• Brak możliwości ułożenia się i spania na bolesnym ramieniu
• Trudności w czynnościach codziennych, (tj. czesanie, sięganie po wyżej położone przedmioty, zapięcie biustonosza)
• Osłabienie siły mięśniowej
• Ograniczenie ruchomości, zwłaszcza ruchów rotacyjnych i wykonywanych powyżej poziomu barku

Charakterystycznym objawem zmian w strukturze ścięgien mięśni rotatorów są tzw. krepitacje, – czyli dźwięki “chrupania”, “pstrykania” wydobywające się ze stawu barkowego podczas ruchu. Jest to sygnał często mocno niepokojący dla pacjenta i powinien być odebrany, jako zachęcenie do pojawienia się w gabinecie fizjoterapeuty.

Szczegółowa diagnostyka jest kluczem do sukcesu

Diagnostyka ciasnoty podbarkowej opiera się o wykonanie podstawowych badań obrazowych, które są bardzo pomocne w planowaniu rehabilitacji bądź leczenia chirurgicznego. Do najbardziej przydatnych badań należą USG (badanie ultrasonograficzne) – pozwalające na dokładne ujrzenie ścięgien i mięśni i ocenę ich aktualnego stanu. Badanie RTG bywa bardzo pomocne, dzięki niemu terapeuta jest w stanie ocenić pozycję kości ramiennej względem łopatki i skutecznie zaplanować terapię.

Skuteczne metody lecznicze

W zależności od stanu zdrowotnego pacjenta, kondycji ramienia i czasu trwania urazu leczenie opiera się o różne metody fizjoterapii i ortopedii. W zespole ciasnoty podbarkowej bardzo skuteczne są metody zachowawcze (nie zawierające użycia skalpela). To m.in.:

• Ćwiczenia wzmacniające obręcz barkową i jej stabilizację
• Terapia manualna stawów (pomocna w szybkim odzyskaniu prawidłowego zakresu ruchomości)
• Suche igłowanie (działające przeciwbólowo i usprawniające funkcjonowanie mięśni i ścięgien)
• Kinesiotaping
• Fizykoterapia (terapia z użyciem lasera, prądów lub krioterapia działa przeciwzapalnie i przyspiesza regenerację tkanek)

Wyżej wymienione metody rehabilitacji często są łączone ze sobą, w celu przyspieszenia efektów leczenia.

W przypadku przewlekłego stanu ciasnoty podbarkowej i braku jakiegokolwiek leczenia, powikłania mogą prowadzić do powstania tzw. zamrożonego barku, czyli zupełnego braku ruchomości stawu ramiennego. Dlatego tak ważne jest, aby w przypadku zauważenia pierwszych objawów bólowych, niezwłocznie udać się po pomoc do wykwalifikowanego specjalisty.

Bibliografia:

1. Ketola, Saara et al. “Which patients do not recover from shoulder impingement syndrome, either with operative treatment or with nonoperative treatment?.” Acta orthopaedica vol. 86,6 (2015): 641-6. doi:10.3109/17453674.2015.1033309

2. Watts, A. R., Williams, B., Kim, S. W., Bramwell, D. C., & Krishnan, J. (2017). Shoulder impingement syndrome: a systematic review of clinical trial participant selection criteria. Shoulder & elbow, 9(1), 31–41. doi:10.1177/1758573216663201

3. Garving, C., Jakob, S., Bauer, I., Nadjar, R., & Brunner, U. H. (2017). Impingement Syndrome of the Shoulder. Deutsches Arzteblatt international, 114(45), 765–776. doi:10.3238/arztebl.2017.0765