Czym jest i jak działa tlenek cynku? Opis właściwości oraz zastosowań w kosmetyce

Historia pokazuje, że tlenek cynku ceniony był już w czasach starożytności. Z popularnej maści cynkowej korzystano nagminnie, opatrując rany czy lecząc owrzodzenia. Do dziś niewiele się zmieniło. Tlenek cynku nadal jest chętnie wykorzystywany. Jednak prócz maści, wzbogaca skład m.in. wielu kosmetyków i środków leczniczych. Jak działa tlenek cynku? Po przeczytaniu poniższego tekstu dowiecie się m.in., czym właściwie jest tlenek cynku, jakie ma właściwości oraz w jakich kosmetykach tlenek cynku jest zawarty.

Czym jest cynk?

Cynk to jeden z pierwiastków chemicznych układu okresowego oznaczany symbolem Zn. Ten stary jak świat metal odkryto w Azji ponad 1500 lat p.n.e.! Niezwykłe właściwości pierwiastka dostrzegli już Egipcjanie, którzy na bazie cynku sporządzali lecznicze maści. Na przestrzeni lat skład maści ewoluował, jednak sam produkt przetrwał do dziś. Zachowanie się słynnej maści cynkowej przez tak długi czas świadczy jedynie o niepodważalnie dobroczynnym działaniu cynku.

Obecnie cynk umieszczany jest w składzie wielu produktów kosmetycznych. Jednak nie wykorzystuje się go w czystej postaci, lecz w formie bioaktywnego kompleksu jako np. tlenek cynku (ZnO), węglan cynku (ZnCO3), siarczan cynku (ZnSO4) oraz pirytionian i undecylenian cynku.

Czy cynk jest potrzebny człowiekowi?

Kiedy odkryto pierwiastek, szybko okazało się, że cynk jest wręcz niezbędnym składnikiem warunkującym prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka. Dzięki przeprowadzeniu wielu badań zaobserwowano znaczny udział pierwiastka w procesie produkcji hormonów, w syntezie enzymów oraz białek i kwasów nukleinowych. Bardzo silne właściwości przeciwutleniające sprawiają, że cynk skutecznie hamuje procesy starzenia. Na dodatek świetnie regeneruje włosy, skórę i paznokcie. To jednak nie wszystko. Cynk działa także zbawiennie na naszą skórę (nawet u niemowląt). Pierwiastek przejawia bowiem właściwości łagodzące, które koją stany zapalne i podrażnienia.

Czym objawia się niedobór cynku w organizmie?

Skoro cynk jest niezbędnym pierwiastkiem dla organizmu, to jego niedobór może wywołać niepożądane reakcje organizmu. Czym więc może przejawiać się zbyt mała ilość cynku w organizmie? Niedobór cynku może powodować m.in. zmiany pigmentacyjne na skórze, przebarwienia, łupież, łamliwość paznokci, trądzik, zaburzenia wzrostu, wzmożone wypadanie włosów, stany zapalne skóry, a nawet powolne gojenie się ran. Na szczęście możemy temu zapobiec poprzez dostarczanie cynku znajdującego się w pożywieniu. Jednym z największych źródeł cynku jest wątroba cielęca oraz pestki dyni. Jednak na zdrowie wyjdzie nam także spożywanie sera tłustego, kakao, migdałów, gorzkiej czekolady oraz sardynek z puszki.

Tlenek cynku – co to takiego?

Wiemy już, czym jest cynk, czas więc na przyjrzenie się bliżej jednej z jego postaci – tlenkowi cynku (ZnO). Jest to biały proszek, otrzymywany w procesie prażenia siarczku lub węglanu cynku. Tlenek cynku nie posiada żadnego zapachu i jest nierozpuszczalny zarówno w wodzie, jak i w tłuszczach. Związek znany jest z nieprzeciętnych właściwości matujących, kryjących oraz wybielających, przez co często wykorzystuje się go w zasypkach czy pudrach.

Tlenek cynku ma zdolność do „odbijania” szkodliwych promieni słonecznych, co sprawia, że jest świetnym filtrem ochronnym. W związku z tym zawarty jest w składzie kosmetyków przeznaczonych w szczególności dla dzieci oraz dla osób posiadających wrażliwą skórę. Pomimo całkowitego bezpieczeństwa stosowania tlenku cynku, związek może powodować pewien skutek uboczny, którym jest miejscowe rozjaśnienie skóry.

Tlenek cynku działanie

Tlenek cynku jest pomocny w przypadku wielu problemów skórnych. Odpowiada m.in. za regulowanie wytwarzania się sebum oraz łagodzenie stanów zapalnych skóry. Ponadto, związek działa oczyszczająco skutecznie złuszczając skórę. Preparaty zawierające w składzie tlenek cynku przywracają skórze jej naturalne pH, przyspieszają regenerację uszkodzonych tkanek oraz ograniczają powstawanie zaskórników.

Tlenek cynku działa także wybielająco, czego skutkiem jest delikatne rozjaśnienie skóry, na której stosowany jest preparat. Nie można w tym miejscu pominąć również charakterystycznego dla tlenku cynku działania ściągającego oraz wysuszającego. Związek działa także przeciwbakteryjnie, dzięki czemu dobrze sprawdza się w leczeniu trądziku.

Tlenek cynku zastosowanie

Spektrum wykorzystania tlenku cynku jest tak szerokie, że nie sposób wymienić wszystkie zastosowania tego niezwykłego związku. Trzeba jednak podkreślić, że tlenek cynku stosowany doustnie, jest zaledwie w niewielkim stopniu przyswajany przez nasz organizm. Dlatego częściej stosuje się go zewnętrznie.

Lecznictwo

Maść cynkowa na skórę od wieków wykorzystywana była w lecznictwie. Dziś pomimo niewielkiego udziału, tlenek cynku nadal zasila skład niektórych leków. Można znaleźć go np. w suplementach poprawiających widzenie, tabletkach uzupełniających codzienną dietę, suplementach na włosy, skórę i paznokcie, w czopkach na hemoroidy, a także w suplementach wspomagających erekcję u mężczyzn.

Tlenek cynku wykorzystuje się też w stomatologii jako opatrunek leczniczy. Biały proszek mieszany jest z płynem eugenol, tworząc konsystencję plasteliny. Masa pełni funkcję czasowego wypełnienia, które skutecznie cofa proces rozwoju próchnicy na dnie ubytku. Czyszczenie zbyt głębokiego ubytku w zębie mogłoby poskutkować koniecznością kanałowego leczenia, dlatego w takich sytuacjach lekarze stomatolodzy decydują się na założenie owego opatrunku.

Kosmetyka

Powszechnie stosowany tlenek cynku w kosmetyce jest chyba najpopularniejszą formą wykorzystania tego  związku. Na etykietach oznacza się go jako Color Index (CI). Coraz częściej znajduje się w składzie naturalnych kosmetyków mineralnych. Właściwości kryjąco – matujące tlenku cynku sprawiają, że stosowany jest m.in. w kremach, pudrach, podkładach oraz zasypkach. Cechą charakterystyczną kremów zawierających tlenek cynku jest bardzo gęsta konsystencja, niełatwa do rozsmarowania.

W efekcie stosowania kosmetyków z tlenkiem cynku, na skórze będzie widoczny jasny film, który stanowi skutek uboczny. Wiedzieliście, że nawet róż do policzków i cienie do powiek zawierają tlenek cynku? Mało tego, w naturalnych kosmetykach związek występuje w czystej postaci!

Inne zastosowanie

Można powiedzieć, że tlenek cynku jest wręcz wszędobylski. A to dlatego, że poza lecznictwem i kosmetyką tlenek cynku ma także zastosowanie w farbach i lakierach oraz w tworzywach sztucznych (jako barwnik). Ponadto, tlenek cynku wykorzystywany jest także w produkcji ceramiki, mas izolacyjnych oraz pełni funkcję wypełniacza i stabilizatora kauczuku i gumy.

Jakby tego było mało, tlenek cynku zawarty jest też w składzie preparatów do impregnacji drewna. Związek stosuje się nawet w dziale kryminalistyki. Z pomocą tlenku cynku, a raczej talku, w którego składzie znajduje się związek, możliwe jest pobranie odcisków palców z miejsca, gdzie doszło do popełnienia przestępstwa.

Czy tlenek cynku szkodzi?

Tlenek cynku jest całkowicie bezpieczny, o ile oczywiście nie przesadzimy z nadmiernym jego zastosowaniem. Oczywiście są też wyjątki. Na tlenek cynku powinny uważać osoby u których stwierdzono niewydolność nerek. Substancja mogłaby zaszkodzić także wówczas, gdy miałaby styczność ze strupami oraz z dużymi sączącymi się ranami.

Tlenek cynku może okazać się niebezpieczny również dla osób pracujących w fabrykach tworzyw sztucznych czy farb. Dotyczy to także pracowników spawających bądź tnących stal cynkową. Narażenie na ciągłe wdychanie dużego stężenia tlenku może skutkować pojawieniem się „gorączki cynkowej”, której objawy przypominają grypę. Jeśli natomiast chodzi o zewnętrzne stosowanie tlenku cynku, ciężko jest go przedawkować. Niemniej jednak w lecznictwie należy trzymać się zalecanych dawek określonych na ulotce.

W gruncie rzeczy tlenek cynku jest bezpieczną substancją. Na dodatek bardzo pomocą zarówno w leczeniu wielu schorzeń, jak i w codziennej pielęgnacji. Tlenek cynku nie zatyka porów, chroni przed szkodliwym promieniowaniem UV oraz nie wywołuje reakcji alergicznych. W związku z tym jest doskonałym składnikiem w pielęgnacji naszej skóry.