Ból kolan przy schodzeniu ze schodów? Dowiedz się co może być przyczyną i jak to leczyć

Czy zdarzyło Ci się odczuwać uporczywy ból jednego lub dwóch stawów kolanowych w trakcie chodzenia po schodach? Przy wchodzeniu lub schodzeniu? Czy towarzyszył temu jakiś dźwięk dobiegający „ze środka” stawu? A może po długotrwałym chodzeniu po schodach cierpisz na ból wraz z opuchlizną? Dowiedz się, z czym to może być związane i dlaczego warto udać się z takimi problemami do fizjoterapeuty!

Budowa kolana, czyli co może boleć

Staw kolanowy jest stosunkowo łatwo opisać anatomicznie. Musisz wiedzieć, że staw ten składa się z dwóch głównych kości – udowej i piszczelowej oraz dodatkowo z rzepki. W trakcie ruchów zginania i prostowania praca stawowa zachodzi przede wszystkim pomiędzy powierzchnią kości udowej i piszczelowej. Dodatkowo dochodzi również do ruchu rzepki na powierzchni kości udowej. Zależność anatomiczna pomiędzy kością udową a rzepką nazywana jest czasem stawem rzepkowo-udowym. W przypadku powtarzalnych ruchów zginania i prostowania kolana, zachodzących na przykład podczas chodzenia po schodach rzepka jest silnie dociskana (lub bardziej fachowo – przypierana) do kości udowej. Zarówno powierzchnie stawowe, jak i towarzyszące im torebki, więzadła, mięśnie i ścięgna mogą wówczas stanowić przyczynę bólu kolana. Określenie ostatecznej przyczyny zależy od dokładnie przeprowadzonej diagnostyki lekarskiej i/lub fizjoterapeutycznej w zależności od przypadku.

Przyczyny bólu kolan przy schodzeniu w dół

Spośród wielu przyczyn bólu kolan, który pojawia się w trakcie schodzenia po schodach, dwie z nich bez wątpienia utrzymują się na „podium”, jeśli chodzi o powszechność ich występowania:

1. Ból kolan wynikający z nadmiernych obciążeń przenoszonych przez kłykcie kości udowej i piszczelowej, czyli po prostu przez całość stawu kolanowego 
2. Ból kolan wynikający z silnego przyparcia rzepki do powierzchni stawu rzepkowo-udowego

Pierwszy przypadek dotyczy po prostu szeregu przeciążeń, którego mogą doznać struktury stawu kolanowego, ze szczególnym uwzględnieniem chrząstki stawowej. Schodzenie ze schodów to czynność wymuszająca wytężoną pracę powierzchni stawowych (które w pewnym momencie muszą utrzymać ciężar całego ciała), torebki stawowej, więzadeł i wszystkich mięśni związanych ze stawem kolanowym. Każdy z tych elementów z osobna lub wszystkie razem mogą podlegać uszkodzeniom i przeciążeniom, które finalnie stają się przyczyną dolegliwości bólowych pacjenta. Tak jak wspomniano powyżej, dokładna diagnostyka i rozpoznanie struktury odpowiedzialnej za ból zależy od specjalisty prowadzącego danego pacjenta. 

Z kolei w drugim bardzo często pojawiającym się przypadku bezpośrednią przyczyną bólu kolan staje się staw rzepkowo-udowy. Podczas schodzenia ze schodów ścięgno mięśnia czworogłowego przebiegającego bezpośrednio nad rzepką, dociska ją do powierzchni stawowej kości udowej. Mechanizm taki systematycznie doprowadza do uszkadzania chrząstki stawowej, jej degeneracji i z czasem może stać się przyczyną dolegliwości bólowych.

Jakie zrobić badania i z kim konsultować takie bóle kolan

W przypadku wszelkich dolegliwości bólowych stawu kolanowego pacjent powinien zgłosić się do lekarza lub fizjoterapeuty, którzy na podstawie wywiadu oraz badania manualnego będzie w stanie ocenić przyczynę bólu lub podejmie decyzję o odesłaniu pacjenta na określone badania dodatkowe. Objawy inne niż ból, które sugerują konieczność wizyty u specjalisty to m.in.:

•  obrzęk kolana
•  widoczny krwiak/siniak po urazie
• odczucie niestabilności stawu
• niemożność wykonania określonego ruchu, który wcześniej nie sprawiał problemów
• niemożność wykonania zgięcia lub wyprostu w stawie kolanowym

Podstawowe badania dodatkowe, które są zlecane w przypadku dolegliwości bólowych stawu kolanowego to przede wszystkim diagnostyka obrazowa pod postacią zdjęcia RTG, badania ultrasonograficznego lub skanów wykonywanych przy użyciu rezonansu magnetycznego. Pozwalają one na ocenę struktury kości oraz tkanek miękkich w celu wykluczenia potencjalnych złamań, zerwań, naderwań czy uszkodzeń chrząstki.

Zabiegi i ćwiczenia na kolana

W celu wyeliminowania dolegliwości bólowych fizjoterapeuta może zastosować szereg postępowań i zabiegów. Wśród najczęściej stosowanych wyróżnia się:

• zabiegi fizykoterapeutyczne (m.in. elektroterapia czy terapia ultradźwiękowa) ukierunkowane na redukcję dolegliwości bólowych i przyspieszenie regeneracji struktur stawu kolanowego
• zabiegi z zakresu terapii manualnej i narzędziowej ukierunkowane przede wszystkim na poprawę pracy samego stawu, rozluźnienie okolicznych mięśni i przyspieszenie regeneracji struktur potencjalnie uszkodzonych
• kinezyterapia, czyli ćwiczenia ruchowe dostosowane indywidualnie do pacjenta. Ich celem jest, oczywiście w zależności od przypadku, wzmocnienie, rozluźnienie i/lub skoordynowanie wzajemnej pracy poszczególnych grup mięśniowych.