Przebarwienia na skórze: rodzaje, przyczyny i jak powstają?

Pojawiające się na skórze piegi czy pieprzyki to całkowicie normalna rzecz. Wiele z nas twierdzi nawet, że dodają urody. Jednak równie często na skórze pojawiają się ciemne przebarwienia, które wcale nie wyglądają estetycznie. Wręcz przeciwnie, szpecą naszą skórę i na dodatek wprawiają nas w niemały dyskomfort. Skąd właściwie biorą się przebarwienia? Z jakich przyczyn powstają ciemne plamy na skórze? W jaki sposób można się ich pozbyć?

Czym są i jak powstają przebarwienia skóry?

Niestety na przebarwienia skóry narażone są w szczególności kobiety. Brązowe plamy pojawiają się m.in. na skutek zaburzeń hormonalnych (np. nieprawidłowej pracy jajników lub tarczycy), które powodują niewłaściwe działanie melanocytów (komórek wytwarzających barwnik skóry, czyli melaninę). Pojawianie się przebarwień ma związek z działaniem promieni słonecznych (UV) na skórę. Plamy powstają więc na tych częściach ciała, które narażone są na bezpośrednie działanie promieni słonecznych. Najczęstszym obszarem, na którym występują przebarwienia, jest więc twarz, szyja, dekolt i ręce.

Kto może mieć tendencję do powstawania przebarwienia na skórze?

Nieestetycznie wyglądające ciemne plamy na skórze pojawiają się zwykle u kobiet po 30. roku życia (ok.30%). Znacznie więcej przebarwień można natomiast zaobserwować po przekroczeniu progu 50 lat (aż 90%!). Nadmierna ilość ciemnych plam na skórze ma związek ze zmianami zachodzącymi w organizmie na skutek przekwitania. U starszych kobiet przebarwienia mają postać ziarna soczewicy. Często jest ich tak dużo, że zaczynają łączyć się w większe ciemne plamy.

Nie jest jednak wykluczone, że w młodym wieku przebarwienia nie wystąpią. Na przykład na skutek zaburzeń hormonalnych, przyjmowania leków hormonalnych, zażywania środków antykoncepcyjnych oraz w okresie ciąży, młode kobiety także narażone są na pojawienie się przebarwień na skórze (zwłaszcza na twarzy). W początkowej fazie drobne plamki można zaobserwować w okolicy ust oraz na czole.

Rodzaje przebarwień na skórze

Brązowe plamy na skórze to problem, który dotyka wiele kobiet. Jednak plama plamie nierówna. Poniżej przedstawiamy rodzaje przebarwień skórnych.

Klasyczne przebarwienie występujące na twarzy (melasma)

Tego typu plamy powstają zazwyczaj na skutek zaburzeń hormonalnych, korzystania ze środków antykoncepcyjnych, w okresie ciąży oraz podczas karmienia piersią. Przebarwienia charakteryzują się ciemnobrązową barwą oraz symetrycznym kształtem z nieregularnym brzegiem. Bezpośrednie działanie promieni słonecznych nasila intensywność koloru plam. Nie należy jednak panikować, ponieważ nie każda kobieta ma skłonność do przebarwień spowodowanych promieniowaniem UV.

Plamy soczewicowate (lentigo)

Przebarwienia tego rodzaju nie są związane z funkcjonowaniem gospodarki hormonalnej i mogą wystąpić zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Jest to bowiem efekt, który należy zawdzięczać długotrwałemu opalaniu się np. w młodym wieku. Ciemne plamy pojawiają się w tym przypadku po kilku, kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu latach. Są to tzw. przebarwienia posłoneczne. Zbyt silne promieniowanie powoduje powstanie niewidocznych zmian zapalnych w naskórku, co z kolei uaktywnia melanocyty, tworzące na skórze asymetryczne ciemnobrązowe plamy. Te łagodne nie są powodem do obaw, natomiast złośliwe często przybierają postać czerniaka (agresywny nowotwór).

Przebarwienia pozapalne

Tworzenie się tego rodzaju przebarwień skórnych wynika bardzo często z naszej winy. Przebarwienia powstają na skutek wystawienia świeżej blizny na bezpośrednie działanie promieni słonecznych. Tyczy się to także skóry twarzy, na której występuje stan zapalny po trądziku. Opalanie skóry twarzy w trakcie leczenia trądziku daje wręcz gwarancję, że po zejściu opalenizny, na niezaleczonych zmianach trądzikowych pozostaną brązowe plamy. Przebarwienia pozapalne najtrudniej jest usunąć, ponieważ ciemnobrązowy barwnik znajduje się głęboko w skórze.

Zażywanie niektórych leków także może przyczynić się do powstawania przebarwień, dlatego zawsze należy przestrzegać zaleceń, umieszczonych na ulotce. Wskazane jest też ograniczenie opalania się, które prócz sezonowego brązowawego koloru skóry, nie jest nam potrzebne.

Piegi

To zazwyczaj niewielkie plamki koloru ciemno lub jasnobrązowego, które najczęściej powstają na nosie i w jego okolicy, jednak u niektórych osób mogą występować nawet na całym ciele. Przyczyną ich powstawania jest zbyt duża ilość melaniny, a proces ich pojawiania się na skórze bardzo często uwarunkowany jest genetycznie. Piegi dodają większości osób urody, dlatego też nie trzeba ich usuwać, jeśli jednak nie są one pożądane na twarzy, to można zmniejszyć ich widoczność poprzez zastosowanie wybielających kremów.

Ostuda

Nazywana również melanodermią to skórne przebarwienia, które pojawiają się u kobiet w wieku rozrodczym i zawsze umiejscowione są na twarzy. Ostuda to zmiany, które mają dosyć nieregularny kształt i wyglądają niemal tak jak po nieumiejętnym nałożeniu samoopalacza na skórę.

Odczyny fototoksyczne

Mogą tak naprawdę pojawić się u każdej osoby, która po kontakcie z fototoksycznymi substancjami wystawia swoje ciało na działanie promieni słonecznych. Fototoksyczne substancje można znaleźć w takich roślinach jak nagietek, dziurawiec, olejek bergamotowy, arcydzięgiel, koper oraz seler. Aby zatem uniknąć poparzenia oraz powstawania przebarwień wskutek działania fototoksycznych substancji w wymienionych powyżej roślinach, to w okresie letnim należy ich po prostu unikać.

Przyczyny powstawania przebarwień i brązowych plam na skórze

Pojawienie się przebarwień skóry może mieć wiele przyczyn. Najczęstszą z nich jest jednak promieniowanie UV. Nieestetycznie wyglądające plamy mogą pojawiać się również na skutek niedoczynności kory nadnerczy, nadczynności tarczycy, kłopotów w prawidłowym funkcjonowaniu wątroby, a także w stanach zapalnych (miejsca zmian trądzikowych). Na tym jednak nie koniec.

Dosyć poważną przyczyną pojawiania się brązowych plam na skórze są zaburzenia w funkcjonowaniu gospodarki hormonalnej. W związku z tym konieczne są regularne badania. Przebarwienia mogą także powstać w wyniku zażywania niektórych ziół, kosmetyków lub leków, które w swoim składzie zawierają fotouczulające substancje. Dlatego wychodząc na słońce, pamiętajmy o kremie z filtrem!

Mało tego, przebarwienia powstaną nawet wówczas, gdy wystawimy skórę na słońce po uprzednio odbytym zabiegu dermatologicznym (np. po mikrodermabrazji czy peelingu złuszczającym).

Jak pozbyć się przebarwień skóry?

Przebarwienia na skórze w postaci brązowych plam to problem, którego nie pozbędziemy się sami. W takiej sytuacji wizyta u dermatologa to konieczność. Lekarz prawidłowo określi rodzaj zmiany oraz przeprowadzi wywiad o stanie naszego zdrowia. Na podstawie uzyskanych informacji postawi diagnozę i poinformuje o tym, co dalej oraz jak będzie wyglądało leczenie. Sposób leczenia zależny jest głównie od rodzaju przebarwienia oraz poziomu głębokości barwnika w skórze.

Płytkie przebarwienia

Leczenie, a raczej usuwanie przebarwień wcale nie jest łatwe, ponieważ nie zawsze można je całkowicie usunąć. Na płytko osadzone plamy skórne bardzo skuteczny będzie krem o działaniu rozjaśniającym. Jeśli więc zauważymy na swojej skórze ciemne plamy, powinniśmy sięgać po kosmetyki, posiadające w składzie witaminę C oraz kwasy owocowe. Składniki te skutecznie rozjaśniają skórę. Dodatkowo warto poszukać lub poprosić dermatologa o wskazanie, które produkty zawierają arbutynę, kwas kojowy, hydrochinon lub umbeliferon. Substancje te ograniczają wytwarzanie melaniny poprzez hamowanie działania melanocytów.

Osadzone płytko przebarwienia skutecznie usunie także peeling kawitacyjny oraz złuszczająca mikrodermabrazja. Należy jedynie pamiętać, aby po zabiegu nie wystawiać skóry na działanie promieni słonecznych!

Głębokie przebarwienia

Znacznie poważniejszy problem stanowi barwnik, znajdujący się w głębszej warstwie skóry. Osoba posiadająca taki rodzaj przebarwienia klasyfikuje się do zabiegu w gabinecie dermatologicznym np. w formie głęboko złuszczających peelingów chemicznych. Bardzo skuteczny w usuwaniu głębokich przebarwień jest też pochodzący z Brazylii zabieg Cosmelan (specjalnie opracowana maska i kremy), którego działanie zostało potwierdzone w 80%. Niestety to droga terapia, za którą trzeba zapłacić ok. 1500 zł.

Niektóre leki lub zioła zawierają substancje fototoksyczne, dlatego pod żadnym pozorem nie należy wychodzić na słońce po ich zażyciu. Do tego typu preparatów zaliczają się m.in. leki na cukrzycę, obniżające cholesterol, hormonalne, psychotropowe, a także leki na bazie arcydzięgla i dziurawca. Zasada ta dotyczy także perfum zawierających alkohol oraz olejku waniliowego i bergamotowego.

Okazuje się, że drobne przebarwienia na twarzy można rozjaśnić domowymi sposobami. Nie są one tak skuteczne, jak preparaty, które kupimy w aptece, jednak próba domowych metod nic nas tak naprawdę nie kosztuje. Jednym z domowych sposobów jest regularny peeling. Z kolei silne działanie rozjaśniające posiada cytryna, a dokładniej wyciśnięty z niej sok. Podobnie działa też ogórek oraz soda oczyszczona.

Przebarwienia skóry to wstydliwy problem, który niestety wraz z wiekiem ulega nasileniu. Dlatego bardzo ważna jest odpowiednia profilaktyka. Nie zapominajmy, by powstałe na skórze ciemne plamy bezzwłocznie skonsultować z lekarzem specjalistą. Przyczyna pojawienia się przebarwień może bowiem dotyczyć pogorszenia się stanu naszego zdrowia. W takim przypadku im szybciej zostanie postawiona diagnoza, tym lepiej dla nas.