Endoprotezoplastyka stawu biodrowego

Czym jest endoprotezoplastyka stawu biodrowego?

Endoprotezoplastyka stawu biodrowego jest jednฤ… z czฤ™ล›ciej wykonywanych procedur operacyjnych na oddziaล‚ach ortopedii. W 2017 r. tylko w Polsce wykonano 85 488 endoprotezoplastyk stawowych, zย czegoย 56 688 endoprotezoplastyk stawu biodrowego. Jest to zabieg wykonywany w przypadku obecnoล›ci zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego, ktรณre uniemoลผliwiajฤ… normalne funkcjonowanie ze wzglฤ™du na przewlekล‚e dolegliwoล›ci bรณlowe oraz ograniczenie ruchomoล›ci. Bardzo waลผnฤ… czฤ™ล›ciฤ… powrotu do zdrowia jest rehabilitacja. Pozwala na szybkie usprawnianie pacjenta po operacji i staล‚ฤ… kontrolฤ™ postฤ™pรณw leczenia.

Dlaczego powstajฤ… zwyrodnienia stawu biodrowego?

Staw biodrowy jest najwiฤ™kszym stawem ludzkiego ciaล‚a, co za tym idzie โ€“ jednym z najbardziej obciฤ…ลผanych w ciฤ…gu ลผycia. Jego podstawowym zadaniem jest przenoszenie ciฤ™ลผaru ciaล‚a podczas ruchu i umoลผliwianie swobodnego przemieszczania siฤ™. W skล‚ad jego budowy wchodzi gล‚owa koล›ci udowej oraz panewka stawu biodrowego. Obie powierzchnie pokryte sฤ… tkankฤ… chrzฤ™stnฤ…, ktรณra umoลผliwia pล‚ynny, niebolesny ruch. W procesie powstawania zmian degeneracyjnych stawu, (czyli powolnego niszczenia) dochodzi do wyksztaล‚cenia zmian zwyrodnieniowych i zmiany ksztaล‚tu stawu. Dotychczas gล‚adkie i regularne powierzchnie stawowe stajฤ… siฤ™ szorstkie i mniej zdolne do ruchu. Stopniowo mogฤ… one powodowaฤ‡ coraz wiฤ™ksze dolegliwoล›ci bรณlowe, najczฤ™ล›ciej zlokalizowane w obrฤ™bie pachwiny. W bardzo znacznym stopniu mogฤ… one wpล‚ywaฤ‡ na ograniczenie swobody ลผycia codziennego. Czynnoล›ci takie jak chรณd, wstawanie, siadanie, chodzenie po schodach โ€“ niegdyล› oczywiste i niepowodujฤ…ce ลผadnych problemรณw โ€“ stajฤ… siฤ™ potฤ™ลผnym wyzwaniem i udrฤ™kฤ….

Istnieje szereg przyczyn powstawania zmian zwyrodnieniowych. To m.in.:

  • otyล‚oล›ฤ‡
  • podeszล‚y wiek
  • zaburzenia metaboliczne, choroby ukล‚adowe
  • nieleczone dysplazje bioder (czฤ™sto w wieku dzieciฤ™cym)
  • zmiany pourazowe, reumatoidalne.

Naleลผy jednak pamiฤ™taฤ‡, ลผe staw biodrowy zostaล‚ stworzony po to, aby przenosiฤ‡ ogromne obciฤ…ลผenia i umoลผliwiaฤ‡ pierwotnemu czล‚owiekowi bieganie po lesie i polowania. Dopiero XX wiek, przyniรณsล‚ nam bardzo szerokie zmiany stylu ลผycia, w ktรณrym ruch i praca przez wysiล‚ek zostaje czฤ™sto zastฤ…piona siedzeniem, po ktรณrym nastฤ™puje siedzenie a nastฤ™pnie siedzenie. Przy biurku, w samochodzie, w fotelu โ€“ nasze biodra nie dostajฤ… tego, czego potrzebujฤ…, czyli obciฤ…ลผenia, przez co tracฤ… swojฤ… zdolnoล›ฤ‡ do przenoszenia ciฤ™ลผaru zmieniajฤ… swojฤ… strukturฤ™. Biorฤ…c pod uwagฤ™ fakt, ลผe w ostatnich stu latach ล›rednia dล‚ugoล›ci ลผycia wzrosล‚a o ponad 40 lat โ€“ tworzy to zwyrodnieniowy zestaw wybuchowy.

Sprawdลบ najlepszych specjalistรณw na Booksy i umรณw wizytฤ™ w gabinecie blisko siebie

Leczenie operacyjne vs rehabilitacja stawu biodrowego

W przypadku bardzo zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych zaleca siฤ™ wykonanie zabiegu operacyjnego, polegajฤ…cego na zastฤ…pieniu naturalnego stawu โ€“ sztucznym, metalowym. Podczas zabiegu, najczฤ™ล›ciej wykonywanego w znieczuleniu podpajฤ™czynรณwkowym, chirurg wykonuje ciฤ™cie po bocznej stronie uda. Zniszczona gล‚owa koล›ci udowej zostaje odciฤ™ta, w jej miejsce zostaje wbity trzpieล„ protezy wraz z nowฤ…, metalowฤ… gล‚owฤ…. Nastฤ™pnie zostaje usuniฤ™ta panewka stawu, w ktรณrej miejsce rรณwnieลผ umieszcza siฤ™ panewkฤ™ z tworzywa. Po zamkniฤ™ciu rany i repozycji, sprawdzona zostaje ruchomoล›ฤ‡ stawu. Kiedy interwencja chirurgiczna zostaje zakoล„czona, nadchodzi czas na rehabilitacjฤ™. Jeล›li nie ma powikล‚aล„ pozabiegowych, powinna zostaฤ‡ rozpoczฤ™ta juลผ w pierwszej dobie po zabiegu!

Prawidล‚owo przebiegajฤ…ce usprawnianie powinno rozpoczฤ…ฤ‡ siฤ™ od pionizacji pacjenta, (czyli pierwszego przyjฤ™cia pozycji stojฤ…cej) oraz nauki chodu o kulach. Nastฤ™pnie wykonuje siฤ™ szereg ฤ‡wiczeล„ rehabilitacyjnych. Majฤ… one za zadanie wzmocniฤ‡ miฤ™ล›nie obrฤ™czy biodrowej do tego stopnia, ลผeby ruch z โ€žnowym stawemโ€ byล‚ w peล‚ni swobodny. W tym celu terapeuta stopniowo dobiera, co raz trudniejsze ฤ‡wiczenia, zaczynajฤ…c od podstawowych ฤ‡wiczeล„ wzmacniajฤ…cych w pierwszych tygodniach usprawniania, by nastฤ™pnie skupiaฤ‡ siฤ™ czuciu gล‚ฤ™bokim, ฤ‡wiczeniach rรณwnowagi. Jeล›li nie ma ลผadnych powikล‚aล„, a sprawnoล›ฤ‡ pacjenta nie byล‚a dramatycznie niska przed zabiegiem โ€“ po 10-12 tygodniach nastฤ™puje powrรณt do peล‚nej sprawnoล›ci.

Naleลผy jednak pamiฤ™taฤ‡, ลผe osoba posiadajฤ…ca wszczepiony sztuczny staw biodrowy musi uwaลผaฤ‡ na niektรณre ruchy โ€“ zakazane po endoprotezo plastyce.ย  To kolejno:

  • nadmierne zgiฤ™cie uda (powyลผej 90 stopni)
  • rotacja wewnฤ™trzna biodra (np. przez uล‚oลผenie stopy do wewnฤ…trz)
  • nadmierne przywiedzenie nogi (np. zakล‚adanie nogi na nogฤ™)

Warto takลผe pamiฤ™taฤ‡, ลผe w klasycznej medycynie panuje powszechna tendencja do zbyt szybkiego kierowania na zabiegi operacyjne, bez prรณby uprzedniego leczenia zachowawczego. Najnowsze doniesienia naukowe i zalecenia mรณwiฤ… o koniecznoล›ci podjฤ™cia prรณby leczenia zwyrodnieล„ stawu biodrowego przez okres, co najmniej 6 miesiฤ™cy! Dopiero w przypadku, kiedy ลผadne metody terapii nie sฤ… pomocne, naleลผy skierowaฤ‡ pacjenta na zabieg plastyki biodra. Metody zachowawcze (bez uลผycia skalpela), ktรณre sฤ… bardzo pomocne w leczeniu objawรณw bรณlowych spowodowanych przez zwyrodnienia stawu biodrowego to m.in.:

  • Rehabilitacja:
  • terapia manualna (skupiona na odbudowie ruchomoล›ci stawu i swobody poruszania siฤ™)
  • suche igล‚owanie (nakล‚uwanie najbardziej napiฤ™tych wล‚รณkien miฤ™ล›niowych w celu likwidacji bรณlu)
  • ฤ‡wiczenia ruchowe (wzmacniajฤ…ce obrฤ™cz biodrowฤ…, uelastyczniajฤ…ce tkanki) โ€“ np. yoga, pล‚ywanie, ฤ‡wiczenia siล‚owe
  • fizykoterapia (np. prฤ…dy TENS, laser wysokoenergetyczny, pole magnetyczne, zabiegi z uลผyciem ciepล‚a)
  • Dieta:
    • Utrzymanie prawidล‚owej wagi, jeล›li to potrzebne โ€“ zgubienie kilku kilogramรณw
    • Przez spoลผywanie odpowiednich produktรณw (np. warzyw i owocรณw) jesteล›my w stanie wpล‚ynฤ…ฤ‡ korzystnie na stan bioder przez zmniejszanie reakcji zapalnej
  • Farmakoterapia:
    • doraลบne zaลผywanie NLPZ (niesterydowych lekรณw przeciwzapalnych โ€“ tj. paracetamol, ibuprofen)
    • ostrzykiwanie osoczem bogato pล‚ytkowym
    • terapia komรณrkami macierzystymi

W przypadku wczesnych zmian zwyrodnieniowych rehabilitacja wykazuje bardzo duลผฤ… skutecznoล›ฤ‡ w zmniejszaniu objawรณw bรณlowych. Dlatego warto sprรณbowaฤ‡ tej drogi, zanim zdecydujesz siฤ™ na zabieg.

WAลปNE! Aby podjฤ…ฤ‡ dobrฤ… decyzjฤ™ o zabiegu skonsultuj siฤ™ z lekarzem prowadzฤ…cym oraz fizjoterapeutฤ…. Wytล‚umaczฤ… Tobie, na czym polega Twรณj problem oraz pomogฤ… w doborze odpowiednich technik terapeutycznych. PAMIฤ˜TAJ, ลผe zabieg chirurgiczny to ostatecznoล›ฤ‡, ktรณra powinna byฤ‡ rozwiฤ…zaniem w przypadku braku skutecznoล›ci innych metod terapii, po ktรณrych ruchomoล›ฤ‡ biodra jest wciฤ…ลผ ZNACZNIE OGRNICZONA a ruch sprawa bardzo silny bรณl. Mimo bardzo dobrych efektรณw, endoprotezo plastyka niesie za sobฤ… duลผe ryzyko powikล‚aล„ pozabiegowych.

Bilbiografia:

  1. Adam Bochenek,ย Michaล‚ Reicher:ย Anatomia czล‚owieka tom I. Warszawa:ย Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1998.ย ISBNย 83-200-1230-9.
  2. Cnudde, Peter H J et al. โ€œRisk of further surgery on the same or opposite side and mortality after primary total hip arthroplasty: A multi-state analysis of 133,654 patients from the Swedish Hip Arthroplasty Register.โ€ย Acta orthopaedica 89,4 (2018): 386-393. doi:10.1080/17453674.2018.1475179
  3. Harris, E Clare, and David Coggon. โ€œHIP osteoarthritis and work.โ€ย Best practice & research. Clinical rheumatology 29,3 (2015): 462-82. doi:10.1016/j.berh.2015.04.015
  4. Konopka, Joseph F et al. โ€œQuality-Adjusted Life Years After Hip and Knee Arthroplasty: Health-Related Quality of Life After 12,782 Joint Replacements.โ€ย JB & JS open access 3,3 e0007. 15 Aug. 2018, doi:10.2106/JBJS.OA.18.00007
  5. Semciw, Adam Ivan et al. โ€œTargeted gluteal exercise versus sham exercise on self-reported physical function for people with hip osteoarthritis (the GHOst trial – Gluteal exercise for Hip Osteoarthritis): a protocol for a randomised clinical trial.โ€ย Trials 19,1 511. 20 Sep. 2018, doi:10.1186/s13063-018-2873-3
  6. Varnum, Claus et al. โ€œImpact of hip arthroplasty registers on orthopaedic practice and perspectives for the future.โ€ย EFORT open reviews 4,6 368-376. 3 Jun. 2019, doi:10.1302/2058-5241.4.180091

Podobne artykuล‚y