Czy złamanie rzepki to coś poważnego?

Złamanie rzepki

Złamanie rzepki to uraz występujący stosunkowo rzadko. Szacuje się, że jest to kontuzja stanowiąca 1% wszystkich uszkodzeń układu szkieletowego. Ze względu na bardzo istotną funkcję rzepki w mechanice stawu kolanowego – bardzo ważny jest sposób i tempo leczenia, które musi być dobrane tak, aby możliwie jak najprędzej powrócić do dobrego stanu zdrowia.

Czym jest rzepka?

Rzepka to trójkątna kość, która wraz z kością udową oraz piszczelową tworzy staw kolanowy. Przez swoje położenie i kształt pełni funkcję dźwigni, dzięki której mięśnie odpowiedzialne za ruch kolana są w stanie działać. Umożliwia płynny chód, bieganie i inne funkcje kończyny dolnej. Oprócz tego pełni funkcję ochronną przed urazami kolana.

Od przodu rzepka jest otoczona ścięgnem mięśnia czworogłowego uda – głównego mięśnia odpowiedzialnego za ruch stawu kolanowego. Na jej tylnej powierzchni znajduje się chrząstka, która umożliwia płynny ślizg rzepki po kości udowej w trakcie ruchu. Jest bardzo istotną częścią stawu kolanowego, mało mobilna rzepka lub uszkodzona rzepka uniemożliwia normalny ruch kolana i znacznie upośledza jego funkcje.

Złamanie rzepki silne w konsekwencjach

Złamanie rzepki jest bardzo bolesne i od razu zauważalne. Po urazie, często uniemożliwione jest chodzenie i poruszanie kolanem. Występuje silny obrzęk, który zalewa przednią stronę kolana, czasem także udo i podudzie. Ze względu na to, że rzepka to kość bardzo twarda uszkodzić jest ją trudno. Uraz następuje najczęściej na skutek mocnego upadku na kolano (czyt. urazu bezpośredniego – rzadko powodującego przemieszczenia). Drugą przyczyną może być upadek z wysokości na wyprostowaną nogę (wtedy mówimy o urazie pośrednim – czyli rozerwanie rzepki przez ogromne napięcie mięśnia czworogłowego).

Diagnostyka złamania opiera się o ocenę objawów bólowych po urazie oraz wykonanie badań obrazowych. Zazwyczaj wystarczy tu podstawowe badanie RTG w dwóch projekcjach (przedniej i bocznej), które w pełni ukazuje aktualny stan rzepki i okolicznych kości. W razie wątpliwości, należy wykonać badanie TK (tomografii komputerowej) lub MRI (rezonansem magnetycznym) aby dokładniej zobaczyć nie tylko stan rzepki ale także okolicznych tkanek miękkich.

Większość złamań rzepki leczy się chirurgicznie

Leczenie, w zależności od rodzaju złamania opiera się o leczenie zachowawcze lub interwencję chirurgiczną. Pęknięcia kości lub niewielkie złamania bez przemieszczenia mogą zostać zaopatrzone w gips i często w przypadku takich urazów – można obyć się bez skalpela. Większość złamań rzepki wymaga jednak pracy chirurga ortopedy, który za pomocą drutów i odpowiednio ułożonych metalowych pętli – przywraca kształt uszkodzonej kości. Zabieg ten wymaga dużej precyzji, często ze względu na wiele odłamów kostnych. Istota rzepki dla biomechaniki kolana nie pozwala na popełnienie błędów podczas operacji – mogą one skutkować poważnymi zaburzeniami ruchomości kolana po zabiegu. Prawidłowo wykonany zabieg chirurgiczny pozwala na pełny powrót do zdrowia i skuteczną rehabilitację.

Rehabilitacja kluczem do zdrowia

Po każdym złamaniu rzepki bardzo ważne jest, aby najwcześniej jak to możliwe rozpocząć rehabilitację. Polega ona na stopniowym dobieraniu coraz mocniejszych ćwiczeń ruchowych, mających na celu odbudowę zakresu ruchomości stawu oraz siły otaczających go mięśni. Po tak masywnym urazie pacjent na nowo uczy się chodzić i obciążać kończynę, aby potem mógł powrócić do pełnej sprawności. Istotnym aspektem terapii jest praca manualna nad blizną pooperacyjną, która pozwala na pozbycie się zrostów i usprawnia ruchomość tkanek po zabiegu.

Bibliografia:

1. Atsumi, Satoru et al. “Transverse Stress Fracture of the Proximal Patella: A Case Report.” Medicine vol. 95,6 (2016): e2649. doi:10.1097/MD.0000000000002649

2. Jarraya, M., Diaz, L. E., Arndt, W. F., Roemer, F. W., & Guermazi, A. (2017). Imaging of patellar fractures. Insights into imaging, 8(1), 49–57. doi:10.1007/s13244-016-0535-0

3. Yang, Tien-Yu et al. “Treatment of displaced transverse fractures of the patella: modified tension band wiring technique with or without augmented circumferential cerclage wire fixation.” BMC musculoskeletal disorders vol. 19,1 167. 24 May. 2018, doi:10.1186/s12891-018-2092-9