Asymetria u niemowląt – czym jest, jak ćwiczyć i na co zwrócić uwagę?

Jedną z kluczowych umiejętności jaką dziecko powinno opanować do końca 3 miesiąca życia jest rozwój symetrii ciała w obrębie linii pośrodkowej. Oznacza to, że nos, klatka piersiowa, pępek i spojenie łonowe ułożone są w linii prostej. Daje to doskonałą bazę do kształtowania się późniejszych prawidłowych wzorców ruchowych w rozwoju dziecka. Dowiedz się więcej o asymetrii u niemowląt.

Co to jest asymetria u niemowląt 

Asymetrią u niemowląt nazywamy spontaniczne układanie ciała maluszka w taki sposób, który odbiega od ułożenia wj symetrii (nos, klatka piersiowa, pępek i spojenie łonowe w jednej linii) lub nierównowagę w pracy obu stron ciała. Jest to opis ogólny, który może jednak dać rodzicom możliwość do obserwowania rozwoju swojego dziecka w trakcie jego wzrostu w pierwszych miesiącach życia.

Objawy asymetrii u niemowląt

Czym może objawiać się asymetria? Do najczęstszych objawów należą:

• układanie ciała w literkę „C” podczas leżenia na pleckach; 
• nierównomierne podpieranie się na rączkach w leżeniu na brzuszku, lub zabawa tylko jedną rączką;
• dziecko oprócz preferencji ułożeniowej, wykonuje większość czynności na jedną stronę, np. wybiera obroty tylko przez prawy boczek, lub pivotuje, czyli kręci się na brzuszku wokół własnej osi tylko w lewo; 
• ustawianie główki w zgięciu bocznym, czyli nawykowe ustawianie jej przechylonej w kierunku jednego z barków; 
• problemy z ubieraniem lub czynnościami pielęgnacyjnymi.

Przyczyny asymetrii

Przyczyny pojawienia się asymetrii u dziecka są często złożone i trudno dopatrzeć się jednoznacznej odpowiedzi. Może wynikać ona już z życia płodowego, zarówno w wyniku samego rozwoju płodu jak i ze zmniejszonej przestrzeni podczas wzrostu (duża masa dziecka, ilość wód płodowych, ukształtowanie macicy).
Kolejną przyczyną może być prowadzenie pielęgnacji dziecka, w której brak jest naprzemienności stron. Jeżeli w pierwszych tygodniach dzidziuś dostaje wszystkie bodźce słuchowe, wzrokowe czy kinestetyczne (ruchowe) w przeważającej ilości po jednej jego stronie, naturalnym będzie skłanianie się do ustawienia asymetrycznego.
Zaburzenia symetrii mogą wskazywać również na problemy ze wzrokiem lub słuchem. Dziecko, aby zebrać jak najwięcej informacji z otoczenia będzie ustawiało się w taki sposób, żeby mogło więcej używać „lepszej strony”- w takich sytuacjach warto skonsultować się z odpowiednim lekarzem specjalistą.

Różnego rodzaju problemy napięciowe to kolejny powód, dla którego osiągnięcie symetrii może być utrudnione. Może zdarzyć się również, że asymetria ciała powstała w wyniku nieprawidłowości rozwojowych, jak np. dysplazja biodra. Często tzw. problemy brzuszkowe również mogą objawiać się asymetrycznym układaniem ciała. Refluks, powiększenie wątroby w wyniku przedłużającej się żółtaczki, problemy jelitowe- to częsta przyczyna „uciekania” ciałem od dyskomfortowych bodźców. Wreszcie kolejną przyczyną może być zaburzenie rozwoju wynikające z uszkodzenia centralnego układu nerwowego.

Rehabilitacja asymetrii u niemowlaka

Rehabilitacja dziecka z asymetrią powinna przede wszystkim uwzględniać przyczyny jej wystąpienia. Wykluczenie podstawowych medycznych zaburzeń, jak niedosłuch czy niedowidzenie, będzie dawało jaśniejszy obraz sytuacji. Współpraca z fizjoterapeutą niemowlęcym nie tylko da możliwość oceny rozwoju maluszka i jego postępów, ale również wspomoże samodzielną pracę rodzica z dzieckiem w domu. Należy pamiętać, że nawet najlepsza godzinna rehabilitacja w gabinecie z terapeutą, to tylko mały procent życia maluszka i nie zastąpi codziennej systematycznej pracy i prawidłowych wspierających nawyków w ciągu dnia.

Asymetria ułożeniowa ćwiczenia

Jak możemy wspierać rozwój dziecka, aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia asymetrii?

• Zasada naprzemienności- podnoszenie, odkładanie, zabawy, pokazywanie twarzy rodzica i zabawek, układanie dziecka względem źródła światła i dźwięków powinno odbywać się w taki sposób, aby zachęcać je do obracania główką zarówno w lewą jak i prawą stronę.
• Obroty – doświadczanie obydwu boków ciała oraz zmiana jego ułożenie w przestrzeni daje dziecku możliwość zwiększenia poczucia własnego ciała i relacji jego poszczególnych części. 
• Układanie dziecka i zabawy wspierające symetryczne ułożenie ciała, np. leżąc w zagłębieniu ud rodzica.

Swoboda ruchu – dziecko aby doświadczać i prawidłowo się rozwijać powinno mieć jak największą możliwość ruchu, dlatego terapeuci tak często zalecają leżenie na twardym podłożu typu mata piankowa/korkowa. Należy pamiętać że wszelkie sprzęty typu bujaczki, nosidełka czy leżaczki powinny być jedynie okazjonalnym sposobem na spędzanie malucha w ciągu dnia.

Jak nosić niemowlę z asymetria

Sposoby noszenia niemowlęcia z asymetrią powinny dawać dziecku możliwość odczucia symetrii lub pracy naprzemiennej. Najlepiej skonsultować z fizjoterapeutą czy obecny sposób noszenia wspiera rozwój dziecka, czy może pogłębia problem, który już występuje. Najbardziej uniwersalnym sposobem noszenia jest pozycja „fasolki”, którą można z powodzeniem stosować również u starszych niemowląt, zwiększając kąt nachylenia ciała dziecka, dzięki czemu swobodnie będzie mogło obserwować otoczenie.

Równolegle z dbałością o rozwój dziecka i jego baczną obserwacją trzeba również pamiętać o tym, że pierwszy rok życia dziecka to najbardziej burzliwy i dynamiczny okres wzrostu i zmian jakie zachodzą w jego ciele. Dlatego spokojne wsparcie rodzica i przede wszystkim czas oraz pomoc terapeuty dają bardzo dobre wyniki w procesie rehabilitacji dziecka z asymetrią.