Porażenie nerwu twarzowego – dlaczego twarz przestaje działać?

Dlaczego twarz przestaje działać?

Nerw twarzowy jest VII nerwem czaszkowym. Jest to nerw o charakterze mieszanym, co oznacza że w swojej strukturze zawiera włókna ruchowe, czuciowe oraz wydzielnicze – tym samym jest odpowiedzialny za funkcje mięśni twarzy, czucie w jej okolicy oraz reakcje niezależne od woli takie jak: łzawienie oka czy wydzielanie śliny. Jego częściowa dysfunkcja lub całkowite porażenie może skutkować bardzo istotnymi zmianami w funkcjonowaniu twarzy i jej narządów.

Najczęstszą przyczyną ostrego zaburzenia ruchomości mięśni twarzy jest porażenie Bella. To nagle porażenie nerwu twarzowego, którego przyczyną do tej pory nie została w pełni wyjaśniona, dlatego w terminologii medycznej określa się je jako „idiopatyczne” – czyli „niewiadomego pochodzenia”. Szacuje się że na 100 000 osób przypada 20-30 przypadków porażenia Bella rocznie i występuje najczęściej u osób w średnim wieku. Z praktyki wynika, że porażenie Bella często jest skutkiem ostrego przeziębienia, przewiania, bywa także konsekwencją zapalenia ucha.

Porażenie nerwu twarzowego może być także konsekwencją poważniejszych patologii. Może być jednym z pierwszych objawów stwardnienia rozsianego, nowotworów w obrębie twarzy i głowy, boreliozy, półpaśca czy sarkoidozy. Zdarza się, że jest powikłaniem urazów czaszki (np. Pęknięcia jej podstawy lub złamania kości skroniowej) jednak wtedy przyczyna jest oczywista i nie podlega żadnym wątpliwościom.

Objawy i diagnostyka porażenia nerwu twarzowego

Objawy porażenia nerwu VII, niezależnie od ich pierwotnej przyczyny, są zawsze podobne i polegają na:

• Opadaniu kącika ust, powieki
• Zmniejszenie napięcia mięśni twarzy po jednej stronie
• Utrata zdolności mimicznych po jednej stronie twarzy (tj. Uśmiech, grymasy, szczerzenie zębów, gwizdanie)
• Problemy ze spożywaniem posiłków
• Wysychanie oka po stronie porażenia że względu na niedomykanie powieki
• Niewyraźna mowa

W zależności od pochodzenia dolegliwości i ich zaawansowania czas regeneracji nerwu i możliwości lecznicze mogą być różne. Dlatego każdy przypadek porażenia nerwu twarzowego, wymaga szczegółowej diagnostyki, która pozwoli na zaplanowanie skutecznego leczenia. Badania powinny opierać się o metodę EMG (elektromiografii), która umożliwia kontrolę przewodnictwa nerwowego w mięśniach twarzy. Wynik EMG w przypadku nieznanej przyczyny porażenia może być poparty badaniem MRI (rezonansu magnetycznego) głowy – w celu wyeliminowania poważnych patologii.

Porażenie nerwu twarzowego – jak podejść do leczenia?

Leczenie porażenia nerwu twarzowego opiera się o metody zachowawcze. Zabieg chirurgiczny jest wykonywany rzadko, jednak w przypadku niektórych, współistniejących patologii może okazać się niezbędny. W przypadku porażenia idiopatycznego – różne formy terapii mogą znacznie przyspieszyć procesy regeneracyjne nerwu i pozwolić na sprawniejsze odzyskanie funkcji twarzy. Przydatnymi metodami są:

• Ćwiczenia mimiczne
• Akupunktura, akupresura
• Pinoterapia, klawiterapia
• Terapia aplikatorami wielogłowymi Lyapko
• Masaż twarzy
• Fizykoterapia (ciepłolecznictwo, elektrostymulacja)

Wszystkie zabiegi lecznicze powinne być wykonywane przez wykwalifikowanego terapeutę, który jeśli to możliwe nauczy pacjenta autoterapii, która będzie mógł wykonywać w domu. W przypadku porażenia Bella (idiopatycznego) – fizjoterapia jest w stanie znacznie przyspieszyć proces regeneracji, jednak kiedy zła kondycja nerwu twarzowego wynika z poważnych patologii (jak stwardnienie rozsiane) musi zostać uzupełnione innymi metodami leczniczymi.

Bilbiografia:

1. Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka tom V. Warszawa: PZWL, 1989. ISBN 83-200-1230-9
2. Murthy, J M K, and Amrit B Saxena. “Bell’s palsy: Treatment guidelines.” Annals of Indian Academy of Neurology vol. 14,Suppl 1 (2011): S70-2. doi:10.4103/0972-2327.83092
3. Zhang, Rongchao et al. “Compare the efficacy of acupuncture with drugs in the treatment of Bell’s palsy: A systematic review and meta-analysis of RCTs.” Medicine vol. 98,19 (2019): e15566. doi:10.1097/MD.0000000000015566