Jak prawidłowo korzystać z sauny?

Sauny to w ostatnich latach coraz częściej odwiedzane miejsca. Kąpiele w saunie dają wiele korzyści zdrowotnych, co mieszkańcy Finlandii docenili już setki lat temu. Korzystanie z sauny wiąże się ze znajomością pewnych zasad, o czym nie każdy, zwłaszcza początkowy saunowicz zdaje sobie sprawę. W pomieszczeniu sauny zazwyczaj nie jesteśmy sami, dlatego tak istotne jest przestrzeganie kultury saunowania oraz zasad higieny. Wiele osób jednak wciąż unika tych miejsc, z powodu braku podstawowej wiedzy dotyczącej kąpieli w saunie. Jak korzystać z sauny? Jak często można chodzić do sauny? Na te i wiele innych pytań odpowiemy poniżej.

Jakie korzyści przynosi korzystanie z sauny?

Kąpiele w saunie polegają na naprzemiennym rozgrzewaniu i schładzaniu ciała. Dzięki temu nasz organizm zostaje oczyszczony z toksyn i produktów przemiany materii. Poza tym różnice temperatur wpływają pozytywnie na zwiększenie odporności, co pomaga uchronić nas przed zachorowaniem na przeziębienie i grypę. Stąd też korzystanie z sauny jest szczególnie polecane w okresie wzmożonej zachorowalności na tego typu choroby, a więc jesienią i zimą.

Przebywanie w saunie wiąże się również z pobudzeniem gruczołów potowych do pracy, co jest naturalnym mechanizmem termoregulacyjnym ludzkiego organizmu. Wraz z potem wydalane są z naszego ciała zbędne produkty przemiany materii, takie jak: mocznik, amoniak, kreatynina i kwas mlekowy.

Sauna wpływa również dobroczynnie na układ sercowo – naczyniowy. W momencie przebywania w saunie temperatura naszego ciała podnosi się, a co za tym idzie, rozszerzają się naczynia krwionośne i  krew zaczyna szybciej krążyć. Zwiększa się również objętość wyrzutowa serca. Pobudzenie krążenia ma również pozytywny wpływ na ukrwienie mięśni szkieletowych. Ich wydolność wówczas zdecydowanie się poprawia, w wyniku czego szybciej z mięśni usuwane są kwaśne produkty przemiany materii.

Seans w saunie to również doskonały relaks i odprężenie po całym dniu pracy. Zwłaszcza jeśli podczas seansu wykorzystywane są olejki eteryczne, które dodatkowo pozwalają ukoić zmysły.

Sauna jak korzystać – co trzeba wiedzieć, zanim wejdziemy do sauny?

Zanim zdecydujemy się na wizytę w saunie, warto zapoznać się z zasadami, jakie obowiązują w tym miejscu. Dobrze jest też wiedzieć czego unikać i w jaki sposób przygotować swój organizm na kąpiel. Nieznajomość podstawowych zasad może sprawić, że seans nie przyniesie zamierzonych rezultatów. Oto najważniejsze z nich:

1. Na dwie godziny przed skorzystaniem z sauny nie powinniśmy jeść zbyt obfitego posiłku. Ale nie możemy być też głodni. Bezpośrednio przed kąpielą dobrze jest wypić szklankę wody lub soku.
2. Do sauny nie wolno wchodzić pod wpływem alkoholu.
3. Pamiętajmy, aby przed sesją w saunie załatwić potrzeby fizjologiczne.
4. Wchodząc do strefy sauny, rozbieramy się do naga, zdejmujemy biżuterię, zegarek i wszelkie ozdoby, które pod wpływem wysokiej temperatury panującej w saunie mogą nas poparzyć.
5. Bezpośrednio przed wejściem do sauny należy całe ciało dokładnie umyć mydłem lub żelem, aby usunąć resztki kosmetyków i odetkać pory. Na koniec wycieramy się do sucha.
6. Do sauny nie wchodzimy w kąpielówkach ani w bieliźnie. Tu korzystamy tylko z ręcznika.
7. Jeśli nasze stopy są zmarznięte, należy je ogrzać w gorącej wodzie.
8. Do wnętrza sauny wchodzimy boso. Klapki zostawiamy przed drzwiami sauny.

Jak korzystać z sauny?

Zanim wejdziemy do sauny, warto wiedzieć, na czym polega i jak powinna przebiegać kąpiel, aby była jak najbardziej efektywna. Polski Związek Saunowy zaleca, żeby nasz pobyt w saunie składał się z 2 lub 3 cykli, na które składają się 3 fazy:

1. Kąpiel w saunie – rozgrzanie ciała.
2. Chłodny prysznic – schłodzenie ciała.
3. Kilkuminutowy odpoczynek w pozycji leżącej.

Co zabrać do sauny?

Sauna to miejsce, gdzie nasze ciało nie powinno być osłonięte żadnym materiałem. Mokry kostium kąpielowy szybko się nagrzewa i może poparzyć ciało. Dlatego przed wejściem do sauny należy się całkowicie rozebrać. Aby ukryć nagość, można skorzystać z ręcznika. Jednak zaleca się, aby podczas kąpieli zupełnie z niego zrezygnować. Okrywający ciało ręcznik nie pobiera i nie oddaje ciepła, hamując naturalne procesy zachodzące podczas kąpieli.

Ręcznik w saunie jest wymagany po to, aby na nim usiąść lub położyć się. Jest to konieczne ze względów higienicznych. Poza tym leżąc gołym ciałem na nieosłoniętych deskach, zastawimy na nich ślady potu. Warto mieć przy sobie również drugi ręcznik, z którego będziemy korzystać, wycierając się po wyjściu spod prysznica. Niedopuszczalne jest bowiem zabieranie do sauny fińskiej wilgotnego ręcznika, gdyż spowoduje to powstanie plam na drewnie. Należy tu jednak rozgraniczyć saunę suchą od parowej. Do sauny parowej ręcznika nie zabieramy, gdyż szybko by się zmoczył na skutek panującej dużej wilgotności. Tu siadamy bezpośrednio na kafelkach, które uprzednio polewamy wodą ze znajdującego się tam węża.

W strefie saun należy korzystać z klapków, wszędzie tam, gdzie to możliwe (idąc pod prysznic, odpoczywając po seansie). Dzięki temu zminimalizujemy ryzyko zainfekowania stóp grzybicą.  Tu warto zaopatrzyć się również w preparat grzybobójczy, który użyjemy przed pójściem do domu. Warto jednak pamiętać, o czym już wyżej wspomnieliśmy, że do samej sauny wchodzimy boso!

Ponieważ pierwsza kąpiel w saunie musi być poprzedzona prysznicem, podczas którego myjemy całe ciało, należy zabrać ze sobą również żel pod prysznic lub mydełko.

Korzystanie z sauny – rozpoczynamy kąpiel

Kiedy nasze ciało jest już umyte i osuszone, możemy wejść do sauny. Na początek saunowania wybieramy najniższą ławeczkę, na której rozkładamy suchy ręcznik i siadamy lub kładziemy się. Jeśli wybieramy pozycję siedzącą, nogi powinny być umieszczone na wysokości tułowia, aby całe ciało przebywało w tej samej temperaturze. Bardzo ważny jest wybór poziomu. Na samym dole jest najniższa temperatura, więc zaleca się zaczynać sesję właśnie od dolnej ławeczki, aby ciało mogło się przyzwyczaić do temperatury. Później możemy przejść wyżej.

Po ułożeniu się na ręczniku należy odkryć ciało tak, aby jak największa jego powierzchnia mogła być wystawiona na działanie wilgoci i temperatury.  Jeśli do sauny udajemy się pierwszy raz, czas jednej sesji nie powinien przekraczać 5 minut. Wprawieni saunowicze mogą przebywać dłużej (maksymalnie 15 minut). Po tym czasie ciało należy schłodzić pod natryskiem.

Uwaga! Jeśli zażywaliśmy kąpieli w pozycji leżącej, nie powinniśmy gwałtownie wstawać i wychodzić na zewnątrz. Może to grozić omdleniem. Zaleca się, aby najpierw usiąść na 2 – 3 minuty, aby wyrównać krążenie i dopiero opuścić pomieszczenie.  Bardzo ważne jest również stałe monitorowanie własnego ciała. Jeśli będąc w saunie, poczujemy się gorzej, zrobi nam się słabo lub odczujemy zawroty głowy, natychmiast opuśćmy saunę.

Róbmy przerwy

Przerwy pomiędzy sesjami są bardzo ważne. Pozwolą nie tylko schłodzić ciało, ale również odpocząć przed kolejnym wejściem. Po wyjściu z sauny powinniśmy najpierw udać się pod prysznic. Natryskiwanie ciała zaczynamy od miejsc najbardziej oddalonych od serca, a więc od stóp i kierujemy się w górę. Na koniec polewamy głowę i kark.

Nigdy nie polewajmy rozgrzanego ciał zimną wodą. Początkowo korzystajmy z letniego natrysku, z czasem  temperaturę wody możemy obniżyć. Po prysznicu wycieramy ciało. Teraz pora na odpoczynek. Powinien on trwać mniej więcej tyle, ile czasu spędziliśmy uprzednio w saunie.

Zakończenie seansu

Ostatnią sesję w saunie kończymy ciepłym prysznicem, który zmyje pot z naszego ciała. Nie należy do tego celu używać mydła. Następnie przystępujemy do schładzania ciała. Po prysznicu ważny jest odpoczynek. Powinien trwać ok. 15 – 20 minut. Odpoczywamy w pozycji leżącej. W tym czasie powinniśmy również uzupełnić płyny w organizmie. Jeśli jest to możliwe, przed założeniem obuwia powinniśmy również zdezynfekować stopy. Warto pamiętać,  że wizyta w saunie jest dosyć wyczerpująca. Po jej zakończeniu możemy odczuwać ogólne zmęczenie. Dlatego zaleca się, aby kąpiele zażywać wieczorem. Po seansie należy zrezygnować z wysiłków fizycznych.

Kultura w saunie

Kultura osobista jest bardzo istotnym elementem korzystania z sauny. Przebywanie w niewielkim pomieszczeniu wśród innych, często obcych osób wymaga odpowiedniego zachowania. Wchodząc do pomieszczenia, warto się przywitać. Wprowadzi to swobodną i przyjemną atmosferę.  Wiadome jest, że w saunie każdy chce się zrelaksować. Dlatego wszelkie rozmowy, czy głośne lub nietaktowne zachowanie jest nie na miejscu. Uszanujmy więc potrzeby innych i zachowujmy się grzecznie oraz cicho.

Przeciwwskazania do korzystania z sauny

Jeśli jesteś osobą zdrową, bez problemu możesz korzystać z sauny. Ograniczenia mogą pojawić się wówczas, gdy cierpisz na następujące dolegliwości:

• schorzenia układu krążenia,
• infekcje i przeziębienie,
• choroby wrzodowe,
• nowotwory.

Z sauny nie powinny korzystać również kobiety w ciąży i osoby po spożyciu alkoholu. W przypadku innych dolegliwości należy skonsultować się z lekarzem, który określi czy nie ma przeciwwskazań do skorzystania z kąpieli w saunie.

Sauna ile razy w tygodniu?

Korzystanie z sauny powinniśmy dostosować do indywidualnych potrzeb. Ale ważna jest tu regularność. Sesje 1 raz w tygodniu są wystarczające, aby utrzymać organizm w dobrej kondycji. Wówczas powinniśmy odbywać 2 – 3 cykle rozgrzewania i chłodzenia ciała. Niektórzy preferują korzystanie z sauny 2 razy w tygodniu. Wtedy cykli powinno być mniej (1 – 2). Ważna jest tu bowiem zasada, żeby nie przesadzać z intensywnością kąpieli.

Korzystanie z sauny to relaks i odprężenie. To również zapobieganie wielu chorobom, począwszy od drobnych infekcji czy przeziębień, na chorobach układu krążenia kończąc. Jednak ważne jest, aby zachować umiar i zdrowy rozsądek. Codzienne chodzenie do sauny i przebywanie w niej zbyt długo, z pewnością nie przyczyni się do poprawy stanu naszego zdrowia. Zbyt częste seanse mogą wywołać ogólne zmęczenie i rozdrażnienie oraz kłopoty ze snem, zamiast wypoczynku i relaksu. Dlatego korzystajmy z sauny w taki sposób, aby kąpiele sprawiały nam przyjemność.

Rodzaje saun i ich przeznaczenie

Łaźnia parowa

Najbardziej tradycyjną i najbardziej popularną sauną jest łaźnia parowa. Temperatura w niej wynosi od 40 do 50 stopni Celsjusza, a wilgotność od 45 do 50%. To idealne rozwiązanie dla osób, które nie lubią wysokich temperatur lub dopiero zaczynają swoją przygodę. Łaźnie parowe świetnie wpływają na kondycję skóry. Sprawiają, że staje się ona elastyczna i gładka. Wspomagają walkę z astmą oskrzelową lub chorobami reumatycznymi. Jest to także rodzaj sauny wskazany dla osób, które chcą oczyścić organizm, przyspieszyć metabolizm lub schudnąć.

Sauna ziołowa

Wariacją na temat sauny parowej jest sauna ziołowa. Można w niej wykorzystywane wywar z ziół lub olejki eteryczne. Inhalacje przeprowadzone w są w temperaturze około 45 stopni Celsjusza i wilgotności około 80%, przez czas około 30 minut.

Sauna sucha

Sauna sucha charakteryzuje się temperaturą pomiędzy 60 a 90 stopni Celsjusza. Jej wilgotność jest dużo niższa i waha się pomiędzy 10 do 35%. Inną nazwą sauny suchej jest  sauną szwedzką lub fińską, gdyż jest najbardziej popularna w krajach skandynawskich. O dziwo jest najmniej przyjaznym rodzajem sauny. Nie powinno się w niej przebywać dłużej niż 30 minut. Natomiast w trakcie jednego pobytu można spalić nawet do 400 kalorii. Ten rodzaj sauny jest polecany osobom z chorobami reumatycznymi, wysokim ciśnieniem czy chorobami oskrzelowym, zapaleniem stawów czy astmą oskrzelową.

Biosauna

Współczesną odmianą sauny suchej są biosauny. Temperatura w nich utrzymuje się na poziomie 40-60 stopni Celsjusza, a wilgotność to około 40%. Jej dodatkowymi elementami relaksacyjnym jest światło, którego zmiana pozytywnie wpływa na nastrój uczestników. W biosaunie może być również stosowana aromaterapia. Długość pobytu w tym rodzaju sauny powinna zamykać się w przedziale od 15 do 30 minut, jednak częstotliwość może być duża, gdyż nie ma przeciwwskazań do stosowania jej  nawet codziennie.

Sauna na podczerwień

Najnowszym rozwiązaniem w zakresie saun są sauny na podczerwień. Dzięki niewielkim rozmiarom chętnie montowane są w domach prywatnych. Źródłem ciepła w nich są promienniki podczerwieni. Temperatura w takich saunach wynosi od 30 do 40 stopni Celsjusza. Zalecana jest osobom, które pragną oczyścić swój organizm i spalić dodatkowe kalorie oraz pozbyć się cellulitu. Energia termiczna wnika bowiem w głąb skóry nawet do 4 cm. Co ważne mogą z niej bezpiecznie korzystać osoby z żylakami i problemami krążenia.

Sauna lodowa

Kolejnym ciekawym rodzajem sauny jest sauna lodowa, która zwana jest także studnią lodową. W przeciwieństwie do pozostałych rodzajów sauny temperatura w niej panująca to około minus 15°C, a ściany i podłoga pokryte są lodem. Jest zalecana osobom, które chcą wzmocnić kondycję układu krążenia i pozbyć się cellulitu. Wzmacnia naczynia krwionośne, przyspiesza krążenie, a tym samym wpływa na transport tlenu do komórek i spalanie tłuszczu. Tak jak w przypadku pozostałych rodzajów saun, można w niej przebywać od kilku do kilkunastu minut.

Sauna solna

Idealna dla osób borykających się z chorobami górnych dróg oddechowych, takimi jak choroby gardła, krtani, tchawicy czy oskrzeli jest sauna solna. Dzięki zastosowaniu solanek morskich w saunie odbywa się inhalacja, podczas której oddycha się bogatą w jod, brom, wapń i magnez parą. Temperatura w saunie solnej osiąga jedynie 45-65° C, a wilgotność to 30-50%. Nie powinno się przebywać w niej dłużej niż 15 do 20 minut.

Bania ruska

Bania ruska to rodzaj sauny znany i ceniony na terenach Polski od wieków. Przypomina drewnianą chatę. Temperatura w bani wynosi od 80 do 120 ºC, a wilgotność powietrza nie przekracza 60%. Tak wysoką temperaturę osiąga się dzięki podgrzewaniu kamieni. Polewanie ich wodą lub naparem z ziół wywołuje parę wodną. W tym rodzaju sauny zaleca się przebywanie nie dłuższe niż 10-15 minut. Należy także robić krótkie przerwy, by chłodzić ciało, poprzez polewanie się zimną wodą lub nacieranie śniegiem. Naprzemienne stosowanie ciepła i zimna hartuje organizm i przyspiesza krążenie. Z ruskiej bani można korzystać kilka razy w tygodniu.

Pozytywnych aspektów korzystania z sauny jest zdecydowanie więcej niż przeciwwskazań. Jednak żeby w pełni cieszyć się dobrodziejstwami kąpieli parowych, powinniśmy wybrać rodzaj sauny odpowiedni dla naszych preferencji, oczekiwań oraz celu, jaki chcemy uzyskać, jak również wziąć pod uwagę przeciwwskazania medyczne. Tylko w taki sposób będziemy mogli cieszyć się urokami sauny w pełni.